مصالح سنگی در رویه های حفاظتی
سنگدانه های استفاده در آسفالت های حفاظتی یک یا چند لایه ای از شن شکسته از سنگ کوهی تهیه می شود.مصالح باید مقاومت لازم را داشته باشند وسخت وفاقد دانه های سست , شکننده و رس و کلوخ باشد.هر نوع مصالحی که برای اجرای اسفالت های حفاظتی استفاده می شود در اثر رفت و آمد دچار سایش می شود که اگر به اندازه کافی اصطکاک نداشته باشد در زمان بارندگی مشکل ساز می شود.جهت برآورد مقاومت اصطکاک و سایشی مصالح از آزمایش های ( 131 ASTM C) استفاده می شود. این آزمون به عنوان شاخص تعیین کیفیت موادی که دارای ترکیبات معدنی مشابه می باشندمطرح می باشد .مصالح مناسب برای استفاده در عملیات حفاظتی باید عدد لس آنجلس کمتر 45 را داشته باشد.مصالح شکسته با بافت زبر و جذب نسبتا پایین آب ,بهترین نتیجه را خواهد داد.مصالح انتخابی باید نیازهای پروژه را از نظراندازه,شکل و تمیزی برآورده سازد.
نوع سنگدانه ها
سنگ دانه های انتخاب شده برای آسفالت های حفاظتی با توجه به عوامل زیادی مثل دسترسی ,هزینه ,حجم ترافیک ,نوع مسیر و...انتخاب می شوند.سنگدانه های آذرین (بازالت,گابرو,گرانیت,و...)نسبت به سایر سنگدانه ها دارای سختی بیشتری بوده و می تواند در برابر ضربه های ناشی از رفت و آمد بهتر عمل کند.سنگدانه های شکسته به خاطر شکل ظاهری خود ,بهتر ز سنگدانه های گرد گوشه و طبیعی در هم قفل می شودند که باعث مقاومت بهتر در مفاومت تراقیک می شود.این سنگ دانه ها احتیاج به قیر کمتری نسبت به سایر سنگ دانه ها دارند,زیرا قابلیت جذب قیر آن ها نسبت سنگدانه های دیگر کمتر است.
اندازه
برای اجرای آسفالت سطحی ,مصالح باید در صورت امکان یک اندازه باشد ( ترجیحا در حدود 6تا 16 میلیمتر).اندازه های بزرگتر می توانند در لایه های دیگر استفاده شوند اگر اندازه مصالح بزرگتر از 16 میلیمتر باشد ,می تواند باعث سر و صدای ناشی از حرکت تایرها شود.اگر ذرات کوچکتر از 6 میلیمتر باشند پخش یکنواخت آن ها مشکل خواهد بود همچنین ذرات ریز تر باعث کاهش مصرف قیر می شود .به طور کلی ،اندازه بزرگترین سنگدانه نباید بیشتر از دو برابر قطر کوچکترین سنگدانه باشد.مقادیر بزرگتر و کوچکتر از حد مجاز تا اندازه ای قابل قبول هستند.در عملیات آسفالت سطحی تک لایه ای ,حداکثر اندازه سنگدانه بر اساس مقدار امولسیون تعیین می شود. دانه بندی سنگدانه ها نقش مهمی در طراحی ,اجرا و عملکرد روسازی دارد.بهترین دانه بندی ,دانه بندی یکنواخت می باشد.استفاده از دانه بندی یکنواخت باعث می شود ,اکثر سنگدانه ها در تماس با چرخ ها بوده و حداکثر اصطکاک بین چرخ ها و سطح روسازی حاصل شود.
مصالح با دانه بندی یکنواخت
استفاده از دانه بندی یکنواخت باعث می شود,اکثر سنگدانه ها با لاستیک چرخ ها درگیر شوند و بیشترین اصطکاک بین چرخ ها و سطح روسازی حاصل شود.به خاطر به وجود آمدن ارتباط های سطحی پیوسته در میان سنگ دانه ها ,زه کشی در سطح راه بهتر انجام می گردد.هنگام استفاده از مصالح یکنواخت ,میزان مناسب قیر لازم برای اجرا را می توان دقیق تر بدست آورد و احتمال قیر زدگی کم می شود.
مصالح با دانه بندی غیر یکنواخت
مصالح دانه بندی شده دارای گستره وسیعی ازانواع مختلف دانه بندی می باشد.هر چه قدر تنوع سنگ ها از نظر اندازه بیشتر باشد آسفالت حفاظتی نامناسب تر خواهد شد.در این حالت سنگ دانه های بزرگتر بالاتر قرار می گیرد و جداشدن آن راحت تر صورت می گیرد.سنگدانه های ریز به صورت کامل غوطه ور شده و باعث قیر زدگی می شود.در این حالت تخمین مقدار مناسب قیر مشکل خواهد بود.
شکل
سنگدانه ها از نظر شکل ظاهری ،شکسته یا گوشه دار و گردگوشه هستند بهترین شکل برای مصالح مورد استفاده در آسفالت های سطحی ,به صورت مکعبی می باشد.مصالحی که به صورت متورق و تخت باشند نامطلوب هستند به دلیل این که تمایل دارند در سمت صاف خود قرار گیرند قابلیت بیشتر جهت قیر زدگی در مسیر چرخ ها را بیشتر می کند.مصالح گرد مانند مصالح خرد نشده ,در اثر رفت و آمد گرایش به حرکت و جدا شدن از جای خود را دارندو این باعث مشکل در طراحی آسفالت سطحی می گردد.
برای جاده های با رفت و آمد بالا به جای ستفاده از مصالح با دانه های تخت یا سوزنی ,از مصالح مکعبی شکل استفاده شود.سنگدانه های گرد گوشه ,نسبت به سنگ دانه های شکسته ,استعداد بیشتری برای جابجایی در سر جای خود دارند برای بدست آوردن نتایج مطلوب با سنگ دانه های گرد ,دانه بندی مناسب با این مصالح است در دانه بندی باید نواحی بین سنگ دانه های بزرگ با سنگ دانه های کوچکتر پر شود.
تمیزی
تمیز بودن سنگ دانه ها و مصالح ,حتما باید رعایت شود اگر مصالح دارای لایه گرد و غبار و خاک رس باشد ممکن است قیر به آن نچسبد.در صورت لزوم,قبل از مصرف شسته شود ویا توسط هوای فشرده تمیز شوند. سنگدانه ها را باید با آب تمیز و قابل شرب شستشوداد شود.سپس سنگدانه ها در جای مناسب خشک شود.